Wat zijn uw mogelijkheden als ondernemer tijdens deze corona-crisis op het gebied van contractenrecht?

Contractenrecht

Overmacht

Door alle wereldwijde maatregelen en gevolgen van de coronacrisis is het bepaald niet ondenkbaar dat u bestelde zaken niet of veel te laat ontvangt. Dit brengt vervolgens uw eigen productieproces in gevaar: u kunt op uw beurt weer niet leveren aan uw eigen klanten. Of u kunt uw werkzaamheden niet of vertraagd uitvoeren doordat personeel niet aanwezig kan zijn of omdat transport niet mogelijk is.

Maar voor wiens rekening en risico komen dergelijke gevolgen van de corona-uitbraak. Kunt u wellicht een beroep op overmacht doen? En wat zijn de gevolgen van een beroep op overmacht?

Om met dat laatste te beginnen. Bij een geslaagd beroep op overmacht kan de wederpartij zich niet beroepen op nakoming van de afspraken en kan hij geen schadevergoeding vorderen. Wel kan de overeenkomst ontbonden worden. Let wel dit zijn de Nederlandse wettelijke gevolgen. Contractueel kunnen er meer en andere gevolgen zijn geregeld. Verder is het zo dat als u internationaal gecontracteerd heeft dat er buitenlands recht van toepassing kan zijn: de gevolgen van overmacht kunnen daar anders geregeld zijn.

Wat zegt het contract of de algemene voorwaarden

Wanneer u niet aan uw eigen leveringsverplichtingen kunt voldoen naar uw klanten, is het belangrijk eerst te controleren of en welke overmachtsclausule u in uw contracten (en vaak algemene voorwaarden) heeft staan. Overmachtsclausules zijn er in allerlei soorten en maten. Vaak worden stakingen, oorlogsgeweld, natuurrampen, brand en overheidsingrijpen genoemd en soms wordt daar nog aan toegevoegd “elke andere van buiten komende oorzaak”.

Of u altijd met succes een beroep kunt doen op een overmachtsclausule zal afhangen van de formulering van het beding. Maar de formulering is niet het enige: vaak zal ook onderzocht worden of partijen daadwerkelijk onderhandeld hebben over het specifieke beding en welke betekenis partijen in dat geval redelijkerwijs aan de bepaling mochten toekennen in de gegeven omstandigheden. Wel zal het zo zijn dat hoe specifieker een beding is, de kans op succes altijd vergroot wordt (bijvoorbeeld als epidemieën letterlijk is opgenomen in het beding).

Houd er rekening mee dat uw eigen leverancier natuurlijk ook een overmachtsclausule in zijn contract kan hebben waardoor deze zich jegens u zal proberen te beroepen op overmacht. Alleen als u op de juiste wijze inkoopvoorwaarden bent overeengekomen, kan daarin wellicht een escape voor u staan.

Kortom: in geval van problemen op dit punt is het belangrijk de contracten en vooral de kleine letters te bestuderen. Als u op dit moment zaken doet is het nu in ieder geval van belang een goede overmachtsclausule op te nemen en waar nodig andere clausules in te bouwen. Dat niemand in de toekomst kan kijken, maakt deze crisis pijnlijk duidelijk.

Geen contract? Wat zegt de wet?

Als u geen contract heeft, valt u terug op de wettelijke regeling. Bij internationale contracten zal het dan allereerst van belang zijn na te gaan welk recht van toepassing is op de transactie. Als dat Nederlands recht is, is in artikel 6:75 BW een voorziening opgenomen voor overmacht (hoewel de wet strikt genomen niet spreekt over overmacht). Kort gezegd komt het erop neer dat de ontstane situatie niet te wijten mag zijn aan de schuld van degene die zich beroept en dat de situatie ook niet voor diens risico hoort te komen. Dat laatste is natuurlijk een lastige: voor wiens risico moet het komen…? Hierbij zijn -zoals zo vaak- de omstandigheden van het geval van belang. Gezichtspunten hierbij zijn: heeft u gezocht naar alternatieven om alsnog aan uw verplichtingen te voldoen? Was het risico verzekerbaar? Heeft u er alles aan gedaan om de schade te beperken?

Wanneer een beroep op overmacht niet mocht slagen, resteert nog een beroep op onvoorziene omstandigheden (artikel 6:258 BW). Bij een succesvol beroep op onvoorziene omstandigheden kan de rechter een overeenkomst wijzigen of zelfs geheel ontbinden. Hierbij dient er wel rekening mee gehouden te worden dat rechters zeer terughoudend zijn met het aannemen van onvoorziene omstandigheden.

Ondernemingsrecht door Kristel Timmermans (timmermans@hoeberechts.nl)

Melding betalingsonmacht belastingdienst en bedrijfspensioenfondsen

Het kan voorkomen dat uw bedrijfsvoering dermate stil valt, dat u (tijdelijk) niet in staat bent aan uw fiscale of pensioenverplichtingen te voldoen. U heeft in dat geval een meldingsplicht bij zowel belastingdienst als bedrijfspensioenfonds: ook als u denkt dat het probleem tijdelijk is! Hoewel veel ondernemers hier bekend mee zijn, wordt het nogmaals onder de aandacht gebracht omdat in deze tijd veel zaken aandacht vragen en dergelijke zaken wellicht over het hoofd worden gezien.

Wanneer de melding niet of te laat wordt gedaan dan loopt de bestuurder (van een rechtspersoon) een aanzienlijk risico dat hij hoofdelijk aansprakelijk is voor de betaling van de belastingschulden en pensioenpremies. Een situatie die u natuurlijk wilt voorkomen. Zorg daarom voor tijdige melding bij Belastingdienst of bedrijfspensioenfonds. Het is aan te raden deze melding te doen via een door de Belastingdienst opgesteld formulier. Zorg dat u alle noodzakelijke gegevens invult en dat u de melding tijdig doet: binnen twee weken nadat u de belastingen of premies had moeten betalen. Het is mogelijk dat de belastingdienst of bedrijfspensioenfonds nadere gegevens wenst: uiteraard is het ook zaak die tijdig aan te leveren.

Surseance van betaling

Acute betalingsproblemen binnen bedrijven zijn in deze tijden helaas mogelijk. Is surseance in een dergelijk geval een oplossing?

Surseance betekent letterlijk “uitstel van betaling” dat klinkt ruimer dan het is. Alleen de reeds bestaande schulden waar geen wettelijke of feitelijke voorrang aan zijn verbonden hoeven tijdens de surseance niet betaald te worden. Het gaat dan feitelijk om concurrente crediteuren zoals leveranciers of dienstverleners die er al waren op het moment van de surseance. Nieuwe schulden die opkomen tijdens de surseance moeten wel betaald worden alsmede preferente schulden zoals belastingdienst en personeel. Ten aanzien van het personeel zou uiteraard wel om werktijdverkorting verzocht kunnen worden (zie hiervoor). Ook voor de bank met zekerheden (zoals pandrecht en hypotheek) geldt de surseance van betaling niet. Wel is het zo dat een huurovereenkomst beëindigd kan worden. Conclusie is dan ook dat surseance van betaling is sommige gevallen lucht kan geven maar zeker geen wonderen kan verrichten.

Uiteraard is het mogelijk dat de overheid met meer of andere tijdelijke uitstelmaatregelen komt vanwege deze crisis.

Indien u vragen heeft of tegen problemen aanloopt, staat ons team voor u klaar. U kunt contact opnemen met ons kantoor via: 0495-53 25 83 of per mail info@hoeberechts.nl